خواب

سن وخواب 

سن یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر مراحل مختلف خواب شبانه است . نوزادان حدود 16 ساعت در شبانه روز می خوابند تا سن سه تا پنج سالگی به 11ساعت کاهش می یابد. در سن نه تا ده سالگی بیشتر کودکان حدود 10 ساعت در شب می خوابند . در دوره نوزادی بر خلاف بالغین ممکن است خواب با مرحله رم اغاز شود که به آن خواب فعال با active sleep گفته می شود .

این روند معمولا تا یک سال اول زندگی ادامه دارد. سیکل رم و نان رم در نوزادان 50 تا 60 دقیقه است در حالی که در بالغین حدود 90 دقیقه به طول می انجامد. بیشترین مقدار خواب عمیق در کودکان دیده می شود که با افزایش سن کاهش می یابد. هم کیفیت هم کمیت خواب عمیق در کودکان با بزرگسالان متفاوت است . بیدار کردن کودکان در مرحله خواب عمیق در اولین سیکل خواب شبانه تقریبا غیرممکن است . در مطالعه ایی یک صدای 123 دسی بل هیچ نشانه بیداری در کودکان زیر ده سال  ایجاد نکرد .

با وجود متفاوت بودن خواب مورد نیاز هر فرد، به طور میانگین بزرگسالان 7تا 9 ساعت خواب شبانه نیاز دارند. اگر خواب شبانه مختل شود، بدون شک عملکرد شما هم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. اگر شما در خواب خود بی نظمی داشته باشید، نمی توانید روز خوبی را شروع کنید و به دنبال آن خستگی و خواب آلودگی در طول  روز باعث کاهش چشم گیر  عملکرد شما خواهد شد .

بی خوابی یکی از رایج ترین اختلالات خواب است، که شامل مواردی همچون سخت به خواب رفتن و خواب سبک (با هر صدایی بیدار شدن) و مشکل در دوباره به خواب رفتن می شود.

بی خوابی به علت های گوناگونی ممکن است ایجاد شود از جمله مصرف داروهای خاص ، داشتن اضطراب و استرس در طول روز ، مصرف کافئین ، مصرف غذا های سنگین قبل  از خواب ، کمبود برخی ویتامین ها ، درگیری فکری (نشخوار اتفاقات طی روز) و غیره 

به طور کلی با افزایش سن کمیت و کیفیت خواب تغییر می کند و هرچه به سمت کهنسالی پیش می رویم مشکلات خواب بیشتر نمایان می شوند. 

خواب و سیستم قلب و عروق

ضربان قلب و فشار خون به صورت فیزیولوژیک در طول سب کاهش می بابند. فشار خون در طی خواب به میزان 10 درصد کاهش می یابد . زمانی که تازه به خواب می رویم در مرحه خواب ارام قرار داریم و قلب مجبور نیست به سختی کار کند . حدود هشتاد درصد از خواب شبانه در این مرحله سپری می شود که در آن فشار خون، ضربان قلب و تنفس در سطح کمتری از زمان بیداری قرار می گیرد. اما در مرحله فعال که کابوس ها و رویاها نیز در این مرحله رخ می دهد و حدود بیست درصد خواب ما را تشکیل می دهد  ضربان قلب و فشارخون متغییر است و بالا و پایین می شود. اگر با کابوس از خواب بپریم ضربان قلب به شکل محسوسی بالاتر است . با بیدار شدن  در صبح ، فعالیت سیستم سمپاتوآدرنال باعث افزایش ضربا نقلب و فشار خون  می شود و قلب مجددا آماده فعالیت روزانه می شود. خواب و یا اختلالات خواب نقش مهمی در سلامت قلب ایفا می کنند. 

خواب و سیستم تنفسی

سیستم تنفسی در خواب دچار تغییراتی در حجم جاریی ، تهویه الوئولی ، گازهای خون و میزان و ریتم تنفس می شود که در  حالت رم و نان رم متفاوت هستند. حجم جاری به میزان 6 تا 15 درصد در خواب نان رم کاهش می یابد در خواب رم کاهش شدیدتری در حجم جاری ایجاد می شود که تا حدود  25 درصد کمتر از حالت بیداری است.

FRC یا ظرفیت باقیمانده عملی نیز در اکثر افراد در خواب کاهش می یابد . تهویه آلوئولی در خواب رم حدود 20 درصد نسبت به بیداری کاهش می یلبد که عمدتا به دلیل کاهش در حجم جاری است. 

در خواب نان رم تعداد تنفس در دقیقه کمی کاهش می یابد و در خواب رم ، هم دامنه و هم فرکانس تنفس نامنظم می شود. توقف کامل تنفس برای بیش از 10 ثانیه همراه با تلاش تنفسی آپنه  انسدادی و بدون تلاش تنفسی  آپنه مرکزی می باشد.

 مقاومت راه هوایی فوقانی در زمان خواب افزایش می یابد و این افزایش به دلیل کاهش تون عضلانی در عضلات گشاد کننده راه هوایی فوقانی می باشد بیشترین مقاومت راه هوایی فوقانی در حالت نان رم وجود دارد چون تاثیر مراحل خواب بر فعالیت ماهیچه های مختلف راه هوایی فوقانی متفاوت است. کاهش تون عضلانی در عضلات بین دنده ایی نیز دیده می شود و در حالت رم ، تون عضلانی به صورت کامل در این عضلات از بین می رود. تون عضلانی دیافراگم  در حالت رم کاهش می یابد  به همین دلیل وقفه های  انسدادی تنفس حین خواب ، در این مرحله از خواب بیشتر است. 

خواب و سیستم اندوکرین

ترشح هورمون های سیستم نورواندوکراین در بدن انسان ، هم تابعی از ساعت بیولوژیک بدن در هسته سوپر اکیاسماتیک و هم سیستم همستاز خواب و بیداری است .ریتم ترشح هورمون های کورتیزول و ملاتونین تحت تاثیر ساعت بیولوژیک بدن است. در حالیکه ترشح هورمون های رشد وابسته به سیستم هموستاز خواب و بیداری است. در نیمه اول خواب شبانه سطح هورمون رشد بالا و سطح کورتیزول پایین است و در نیمه دوم خواب این نسبت معکوس می شود. ملاتونین ویا هورمون تاریکی در غده پینه آل ساخته می شود. سیکل تاریکی و روشنایی محیط در تولید ملاتونین نقش دارند. مسیر تولید ملاتونین در شب فعال شده و ملاتونین تولید می کند و با مواجهه با نور درخشان غیرفعال می شود. سطح ملاتونین در غروب شروع به افزایش می کند و در ساعت 3تا5 صبح به حداکثر خود می رسد و بعد در طی روز کاهش می یابد. حداکثر ترشح ملاتونیین در کودکان 1تا3 سال دیده شده است . در حوالی بلوغ ترشح ملاتونین کاهش یافته و در کهنسالی به شدت افت می کند .

خواب و دمای بدن 

سیکل خواب وبیداری در انسان با ریتم تنظیم دمای بدن ارتباطی تنگاتنگ دارد . دمای بدن با شروع خواب به تدریج  کاهش می یابد و کمترین دما در سومین سیکل خواب ایجاد می شود . در طول خواب رم مکانیزم های تنظیم دما غیر فعال هستند و دمای بدن را افزایش می یابد. مکانیزهایی چون تعریق و نفس نفس زدن که در خواب نان رم دما را کاهش می دهند، در خواب رم وجود ندارند. دمای بدن از یک ریتم سینوزوئیدال پیروی می کند که در ساعت 9 شب به بیشترین میزان می رسد و در ساعت حدود 5 صبح کمترین مقدار را دارد.

دمای محیط نیز به خصوص اگر با رطوبت بالا باشد روی کمیت و کیفیت خواب  مِِوثر است. خوابیدن در محیط گرم میزان بیداری را افزایش  می دهد و مدت خواب رم و نان رم را کاهش می دهد.